Uwahoze ari Perezida wa Afurika y’Epfo Thabo Mbeki arasaba ko habaho ibiganiro mu kugarura amahoro mu burasirazuba bwa DR Congo

Uwahoze ari Perezida wa Afurika y’Epfo, Thabo Mbeki, avuga ko igisubizo cya politiki gusa, atari imbunda, ari cyo kizakemura amakimbirane ashingiye ku moko ndetse n’ihungabana rya politiki mu burasirazuba bwa Repubulika Iharanira Demokarasi ya Kongo (DRC).

Mu kiganiro na SABC News yo muri Afurika y’Epfo, Mbeki yasabye ko ingabo zahagarara  kugira ngo habe inzira yo gukemura ibibazo bya politiki mu ntambara, ihuza umutwe w’inyeshyamba M23 na guverinoma ya Kongo.

Mbeki yavuze ko guca intege ingabo mu burasirazuba bwa DRC, harimo n’iz’umuryango w’iterambere ry’Afurika yepfo (SADC), bizirinda amakimbirane ashobora kuba.

Ati: “Nzi neza ko kimwe na Perezida w’u Rwanda na DRC igihe basinyaga amasezerano ko udashobora gukemura ikibazo mu burasirazuba bwa Kongo ukoresheje intwaro. Urashobora koherezayo ngabo, kandi abantu bazapfa, ariko ntushobora gukemura iki kibazo.

Ati: “Mbabajwe cyane no kumva ibi bintu abantu bapfuye bazize Afurika y’Epfo no mu bindi bihugu. Reka duhagarike imbaraga. Barahari, ariko reka tubatandukane kugirango hatabaho kubaho amakimbirane. Kuberako amakimbirane azavamo abantu bapfa nta mpamvu. Reka tubatandukanye kugira ngo babe kure yabo hanyuma dushake igisubizo cya politiki. ”

Ingabo za SADC zavanywe muri Afurika y’Epfo, Malawi na Tanzaniya, zafashe uburasirazuba bwa DRC, nyuma yo gukura ingabo z’akarere ka Afurika y’Iburasirazuba (EACRF) mu karere mu Kuboza umwaka ushize.

Barwanira hamwe n’ingabo za  Congo, ndetse na FDLR igizwe n’Interahamwe, ibisigisigi by’abakoze Jenoside yakorewe Abatutsi mu 1994 mu Rwanda.

U Rwanda ruregwa na DRC ko rushyigikiye M23, rwamaganye koherezwa ndetse n’inkunga ya tekinike ingabo za SADC 2.900 zerekeza muri ako karere, zivuga ko uruhare rwabo rushobora guteza intambara mu karere.

Mbeki, mu kiganiro cye nyuma yo kwitabira ibirori byo kwibuka ku nshuro ya 30 Jenoside yakorewe Abatutsi ku cyumweru, yavuze ko Perezida wa Afurika y’Epfo, Cyril Ramaphosa, yiyemeje gufasha u Rwanda na DRC gushakira igisubizo kirambye amakimbirane ari mu burasirazuba bwa DRC, mu gihe hari ibirego bishinja inkunga y’imitwe yombi yitwaje intwaro, M23 na FDLR.

Mbeki yagize ati: “Nishimiye ko Perezida Ramaphosa yiyemeje gushaka igisubizo cya politiki.” Ati: “Turimo gutakaza ubuzima bw’abantu nta mpamvu.”

Mbere, Perezida Ramaphosa, mu kiganiro yagiranye na televiziyo imwe, yavuze ko ikibazo cyo mu burasirazuba bwa DRC cyagaragaye cyane mu kiganiro yagiranye na Perezida Kagame i Kigali, mu mpera z’icyumweru gishize.

Yavuze ko abayobozi bombi bemeje ko igisubizo cya politiki kizagira akamaro kanini mu guca amakimbirane hagati y’u Rwanda na DRC.

Ati: “Twese twemeranijwe ko amahoro ari kimwe mu bintu by’ingenzi byateza imbere iki gice cy’umugabane kandi ko mu kubikora tugomba guhagarika amakimbirane abera mu burasirazuba bwa DRC.”

“Hariho ingabo zitari nke zikorera muri kariya karere (Kivu y’Amajyaruguru) kandi twemeranijwe ko igisubizo cya politiki y’amahoro ari cyo kintu cyiza mu bikorwa bya gisirikare.”

Ku ruhande rwe, Kagame akomeje gushinja guverinoma ya Kongo kuba yarataye agaciro abatutsi b’Abanyekongo, ibahatira guhungira mu Rwanda na Uganda.

Ku munsi w’ejo, Kagame, ubwo yagiranaga ibiganiro n’itangazamakuru, yashimangiye ko umutwe w’inyeshyamba M23 uharanira uburenganzira bw’Abatutsi b’Abanyekongo “bakurwa mu butaka bwabo kandi bagatotezwa.”

Mu gusubiza ikibazo niba yaba ashyigikiye umutwe w’inyeshyamba yagize ati: “Ndavuga ko n’abadushinja, mu byukuri nkwiye kubashinja ko badashyigikiye M23 kuko ari nk’aho bemera akarengane gakorerwa uyu muryango”. .

Uwahoze ari Perezida wa Afurika y’Epfo, Thabo Mbeki